Η Κύθνος (ή αλλιώς τα “Θερμιά” όπως ονομαζόταν παλιότερα) τα ‘χει όλα. Δυο βήματα από την Αθήνα (2 ώρες με το φέρι από Λαύριο. 3 και κάτι από Πειραιά). Τόπος χαλάρωσης, απομόνωσης, διασκέδασης, γλεντιού (ξέρεις, πανηγύρι κι έτσι), φυσικής δραστηριότητας, ραχατιού – κοινώς διακοπές απ’ το Ά ως το Ω.

• Α όπως Απόκρουση: η κατά πολλούς δεύτερη καλύτερη παραλία του νησιού. Με ευκολότερη πρόσβαση από την μαγική Κολώνα (βλέπε “Κ” πιο κάτω), με τα θεόρατα αρμυρίκια παραταγμένα κατά μήκος εν είδει ομπρέλας να προσφέρουν άφθονη σκιά και μ’ έναν βυθό χάρμα. Και πλέον υπάρχει και το Coconuts που τζαμάρει όλη μέρα σε ρυθμούς παραλίας, έχει και πρόχειρο φαγάκι για να κορέσει την πείνα σου.

• Β όπως βουτιές: ε ναι, θα κάνεις πολλές – με 92 όρμους, ορμίσκους και παραλίες (οκ πολλές απ’ αυτές προσβάσιμες με σκάφος μόνο ή με 4 x 4) η Κύθνος είναι must νησί για κολύμπι!

• Γ όπως Γονυδάκης: ο οινοποιός του νησιού. Μεγάλη έκπληξη. Το οινοποιείο βρίσκεται στον Μέριχα – αν θέλετε να τον βρείτε περάστε μια βόλτα από την πιτσαρία “Αράπης” στο λιμάνι. Πουλάει και τα κρασιά του. Δοκιμάσαμε τον “Δρύοπα”, ένα ιδιαίτερο ασύρτικο με έντονες τροπικές νότες και ανθικό χαρακτήρα στην μύτη, κοφτερή οξύτητα στο στόμα, καλό σώμα και ικανοποιητική επίγευση. Εμφιαλώνεται στο Κτήμα Σπυρόπουλου.

• Δ όπως Δρυοπίδα: η παλιά χώρα του νησιού. Με στενοσόκακα που κρατούν μακριά την καύτρα του μεσημεριανού Ήλιου. Με γραφικά σπίτια και όμορφα καφέ. Αξίζει σίγουρα μια στάση (για φαγητό) στο Χάρτινο Καράβι: το art restaurant του σεφ Αλέξανδρου Αγγελή με ελαφρώς πειραγμένη ελληνική κουζίνα με άποψη.

• Ε όπως Επισκοπή: στον δρόμο μεταξύ λιμανιού και Χώρας. Θυμίζει την Απόκρουση: ωραία αμμουδιά, αρμυρίκια έξω για τους πιο χαλαρούς. Αν είσαι μπιτάτος τύπος έχει και ωραίο beach bar.
• Ζ όπως Ζεστή φιλοξενία: αυτή που νιώθεις διάχυτη σχεδόν παντού στο νησί – στις ταβέρνες, τα καφέ, το μαρκετάκι που θα ψωνίσεις, ακόμα και στον δρόμο. Ο παππούς που αράζει στον ίσκιο με το κομπολογάκι του ανά χείρας θα σε καλημερίσει με όλη του την καρδιά, σαν να σε περίμενε στο νησί (σε περίμενε).
• Η όπως Ήλιος: καυτός, αμείλικτος, αποκαλυπτικός, δύσκολα του ξεφεύγεις σε αυτόν τον τόπο. Μαζί με τον βροντερό αέρα λειαίνουν τα βράχια, θερίζουν την ψηλή βλάστηση, αυλακώνουν τον χρόνο…
  

• Θ όπως Θερμιώτικες πίτες: ανοιχτές ατομικές πίτες, με χλωρό ντόπιο τυρί, σε γλυκειά και αλμυρή εκδοχή – με μπόλικο άνιθο η αλμυρή, με κανέλα η γλυκιά. Φυσικά τις καλύτερες θα δοκιμάσετε στο μαγαζί του Σταμάτη στην Χώρα – εκτός αν ξέρετε κάποιον ντόπιο (στην οποία περίπτωση αποκλείεται να μας διαβάζετε) ή αν σας φιλέψει κάποιος. Πάντως μην φύγετε απ’ το νησί αν δεν δοκιμάσετε.

• Ι όπως Ιστιοπλοϊκό: αναρίθμητα βρίσκουν απάγκιο στους πολυπληθείς απάνεμους κολπίσκους του νησιού.

• Κ όπως Κολώνα: η εμβληματική παραλία του νησιού, πολυφωτογραφημένη & διάσημη. Μια στενή λωρίδα αμμουδιάς δημιουργεί 2 μαγικούς κόλπους, με παντός είδους σκάφη με φουνταρισμένες άγκυρες να “αιωρούνται” στα γαλανά νερά της. Μοναδικός βυθός, θεατρικό σκηνικό με τα βράχια & το γαλάζιο για φόντο. Δύσκολη πρόσβαση (μετά την Απόκρουση ακολουθεί στενός, δύσβατος χωματόδρομος για περίπου 2 – 3 χιλιόμετρα. Όταν λέμε στενός εννοούμε ότι σ’ ένα ανηφορικό σημείο του και με ελάχιστη ορατότητα χωράει ένα αυτοκίνητο μόνο: απ’ τη μια πλευρά ο βράχος, απ’ την άλλη η πεζούλα). Αλλά αξίζει τον κόπο. Και με το παραπάνω. Κι αν δεν έχετε προμήθειες, μην σκάτε. Το -υπό νέα διεύθυνση-  καφέ “Kolona” έχει όλα τα απαραίτητα εφόδια (νερά, καφέδες κλπ) συν ωραία πιάτα. Αν παρόλα αυτά λειπάστε το αμαξάκι σας (ή πάτε χωρίς όχημα καν) υπάρχουν και σκαφάκια που κάνουν καθημερινά (τους καθημερινούς μήνες) δρομολόγια από τον Μέριχα.

• Λ όπως της τα Λαχανικά της κυρίας Στέλας, στο παλιό μπακαλικάκι στην Χώρα (ακριβώς απέναντι απ’ την ταβέρνα “Μεσαριά”): μακράν τα καλύτερα του νησιού, όλα απ’ το μποστάνι που καλλιεργεί ο άντρας της σ’ ένα κτήμα στην είσοδο της Χώρας. Μόνο ό,τι βγάζει ο μπαξές θα βρείς, αλλά θα λαχταρίσεις όλο το τελάρο. Ντομάτες, μελιτζάνες, κολοκύθια, φασολάκια και όλα τα καλούδια. Και η κυρα-Στέλλα μάλαμα: ευγενική, καλοσυνάτη, καμαρώνει για 2 πράγματα – τον άντρα της και τα λουλούδια της. Να πάτε όσο προλαβαίνετε – τα παιδιά της την πιέζουν να βγει στη σύνταξη και μπορεί να κλείσει το μαγαζάκι της. Ας είναι (μας κέρασε και Θερμιώτικη πίτα!).

• Μ όπως Μέριχας: το λιμάνι του νησιού και πολυσύχναστος οικισμός με αρκετά μαγαζιά, τράπεζες, ξενοδοχεία και δωμάτια. Με αρκετά σκάφη αναψυχής δεμένα και τον δεύτερο μεγαλύτερο αλιευτικό στόλο στις Κυκλάδες – πού τί σημαίνει αγαπητέ ακόλουθε; Φυσικά, φρέσκο ψάρι. Σε καλωσορίζει και σ’ αποχαιρετά, κλείνοντας σου το μάτι – για να ξανάρθεις.

• Ν όπως ο Ντέτζης με το Στέκι του: ταβέρνα στην Χώρα, σε 2 επίπεδα. Θυμίζει τρομερά την Ματούλα στο Κάστρο της Μονεμβασιάς – μεγάλη αυλή, μπουκαμβίλιες προσφέρουν απλόχερα σκιά τη μέρα και χρωματιστό μοτίβο τη νύχτα. Φημίζεται για τα κρέατα του: κοντοσούβλι και γουρουνόπουλο σούβλας. Και τ’ άλλα του όμως δεν είναι άσχημα – ξέρεις: μπιφτέκια, μπριζόλες κλπ. Τεράστιες σαλάτες, ωραία σφουγγάτα. Σφουγγάτα είπα; Α ναι, πρέπει να τα δοκιμάσεις αναγνώστα. Πάλι το χλωρό τυράκι τους σε μια ντόπια κροκέτα, στεγνή από λάδι, με κρατσανιστή κρούστα και ήπια αλμυρή γέμιση καθότι υφάλμυρο το τυράκι μας. Ωραία διακόσμηση επίσης – γραμμόφωνο, παλιές ραπτικές μηχανές και τηλέφωνα, αγροτικά εργαλεία, σκάφες και – φυσικά- σεμεδάκια κεντητά. Γραφικό και must: το τελευταίο φαγάδικο στη Χώρα προτού βρεθείς στα μπαρ – για τα οποία σκρολάρετε στο “Χ” παρακαλώ.

• Ξ όπως ξερό: όπως το τοπίο στην Κύθνο. Καραφλά βουνά, με εξαίρεση τις απάγκιες κοιλάδες όπου έχει…”πιάσει” πράσινο κάθε άλλο παρά άγονα όμως. Ο αιώνιος αγώνας του ανθρώπου ενάντια στην φύση – πεζούλες αριστοτεχνικά στημένες σχεδόν σ’ όλο το νησί. Μελίσια, ελιές και κτηνοτροφία: κατσίκια και πρόβατα αμολυτά στις βραχώδεις πλαγιές. Και διάσπαρτα ασβεστωμένα εκκλησάκια σαν ορόσημα στα σκληρά βράχια. Άτιμη Κυκλάδα, μας έχεις κλέψει τα μυαλά με την δωρική ομορφιά σου…

• Ο όπως Όστρια: η ψαροταβέρνα στον Μέριχα. Ξέρουν από φρέσκο ψάρι (άλλωστε τα καΐκια ξεφορτώνουν την ψαριά τους κυριολεκτικά στην είσοδο του μαγαζιού) και πώς να το ψήνουν. Must αν σας αρέσει το ψάρι, μικρό ή μεγάλο, και η αστακομακαρονάδα. Το τελάρο με την ψαριά της ημέρας έρχεται στο τραπέζι σου (ξέρεις κατά το “Μωάμεθ και το βουνό”), στην προβλήτα, δίπλα στα αραγμένα σκάφη. Ευγενάστατο προσωπικό και τιμές που νομίζεις ότι…τους έκλεψες ή ότι ξέχασαν να στα χρεώσουν όλα. Μην ψαρώσεις που είναι στο λιμάνι – κάθε άλλο παρά τουριστική είναι.

• Π όπως Παναγία η Κανάλα: ο παραθαλάσσιος οικισμός που πήρε τ’ όνομα του απ’ το ομώνυμο μοναστήρι τ’ αφιερωμένο στην Παναγία. Μια όαση πρασίνου για το νησί, αφού το πυκνό πευκοδάσος σε κάνει ν’ αναρωτιέσαι αν βρέθηκες ξαφνικά σε άλλο νησί. Ήσυχος, οικογενειακός προορισμός με τα συμπαραμαρτούντα (ταβερνάκια, καφέ, δωμάτια κλπ). Οκ – περνάς, ανάβεις κερί, χαζεύεις το γαλάζιο και πίσω πάλι στο κυκλαδίτικο τοπίο.
• Ρ όπως Ρεβυθάδα: Ναι, έχει κι εδώ. Όπως και κεραμικά. Και ναι, Σιφναίοι τα φεραν (την κεραμοποιία τουλάχιστον – τώρα αν είχαν μαζί και κανά κεραμικό τσουκάλι με ρεβύθια θα σας γελάσω).
  
• Σ όπως Σταμάτης: ο Γκριέλας. Ο πάντα χαμογελαστός. Με το τρομερό μαγαζάκι στην χώρα με τις ασύλληπτες θερμιώτικες πίτες και τα κολόπια: κλειστές πίτες με ζύμη χωριάτικη, σπανάκι και άφθονα μυρωδικά. Ο Σταμάτης έχει επίσης τις μοναδικές Κυθνοικίες: νησιώτικη, παραδοσιακή αρχιτεκτονική, χτιστά στοιχεία στα μπάνια καθώς και χτιστοί καναπέδες. Με ωραίες αυλές και άνετα μπαλκόνια. Και σούπερ ευγενικός ο Σταμάτης!

• Τ όπως Τραταμέντο: τα γλυκά της κυρίας Ειρήνης είναι ένα κι ένα. Στον κεντρικό δρόμο της Χώρας, σχεδόν απέναντι από την “Αμορούζα”. Τρομερά γλυκά του κουταλιού, σιροπιαστά, απίστευτα παστέλια (με ντόπιο μέλι). Αλλά το must είναι το γαλακτομπούρεκο σε πουγκί: τρομερό φύλλο, σιρόπιασμα όσο πρέπει και κρέμα σπυρωτή. Αυτό δεν το χάνεις για τίποτα!
• Υ όπως Ύμνος: στο ελληνικό τοπίο, στο ελληνικό καλοκαίρι, στην ξερολιθιά. Είναι η Κύθνος.
  
• Φ όπως Φυκιάδα: Το πανέμορφο αγκυροβόλιο ακριβώς δίπλα στην Κολώνα, πολύ καλά προστατευόμενο από τα μελτέμια και τους νοτιάδες. Ό,τι πρέπει για τους σκαφάτους.
• Χ όπως Χώρα: ο ωραιότερος (κατά την ταπεινή μας γνώμη) οικισμός του νησιού. Υπερυψωμένος και μακριά απ’ την θάλασσα. Κουκλίστικος. Μια σταλιά αλλά με συμπυκνωμένη ομορφιά. Στενά σοκάκια φιδωτά, κρατάνε την αψάδα του καλοκαιρινού ήλιου μακριά. Ασβεστωμένα παρτέρια, πλάκες, σκαλάκια. Όμορφα καφέ με ζωγραφισμένες στο χέρι καρέκλες – συναγωνίζονται σε ομορφιά (να κάτσεις σε όλα). Μπουκαμβίλιες ως άλλες τέντες. Μαγαζάκια ένα κι ένα. Μπακάλικα (ναι, τα παλιά – με το σκονισμένο ράφι, την τιμή γραμμένη με το χέρι πάνω στις συσκευασίες, τα φρούτα σε τελάρα στο σοκάκι). Παππούδες με σακουλίτσα στο χέρι με τα χρειαζούμενα της ημέρας: 2 ντομάτες, 2 πιπεριές, 1 κρεμμύδι, 1 συσκευασία ρύζι – στην κυρά του τα πάει για το μεσημεριανό. Παιδιά τρέχουν πάνω-κάτω. Γατιά ρουχλεύουν κάτω απ’ την καρέκλα σου – ή πάνω στο περβάζι. Θα σου ‘ρθουν για χάιδεμα. Εδώ θα κάνεις τα πάντα: θα φας πρωϊνό (όλα τα καφέ σερβίρουν ομελέτα, κρέπες, pan cakes, φρεσκοστυμμένο χυμό πορτοκάλι και άπαιχτο ελληνικό – την καλύτερη πάντως ομελέτα την φάγαμε στην “Αποκάλυψη”), χαλαρό μεσημεριανό ή απογευματινό καφεδάκι, φαγητό (στην “Μεσαριά” για ντόπιες γεύσεις, για σουβλάκια “Στου Μπουραντά“). Και φυσικά για ποτό – τρελή περατζάδα: κάθεσαι στους χτιστούς πάγκους ή τα πετρόκτιστα σκαλιά. “Αμορούζα” all time classic και στο καλύτερο σημείο – τρελές κοκτεϊλάρες. Πλέον όμως η Χώρα απέκτησε κι άλλη γειτονιά: λίγο πιο έξω, αμέσως μετά το σχολείο και πρίν τον “Σταμάτη” (δες πιο πάνω, στρίβεις δεξιά και ακριβώς δίπλα στην εκκλησία του Αγίου Σάββα έχει στηθεί ένα υπεργαμάτο μπαρ: το Kraken. Ωραίοι φωτισμοί, κιλίμια στις πεζούλες της εκκλησίας, ωραίο μπαρ και εξίσου ωραίο στάντ για ν’ ακουμπήσεις το ποτό σου. Ωραία λίστα με κοκτέιλ, ψαγμένες μπίρες και κρασί σε ποτήρι και μουσική που τα σπάει.

• Ψ όπως Ψάρια: θα βρείς άφθονα στο νήσι. Κυρίως στον Μέριχα και στα Λουτρά. Άλλωστε με τον 2ο μεγαλύτερο αλιευτικό στόλο στις Κυκλάδες (μετά την Πάρο) η Κύθνος μπορεί να υπερηφανεύεται για το φρέσκο ψάρι – κάντε μια βόλτα στον Μέριχα, χαζεύοντας τις τράτες και τις ψαρόβαρκες στο λιμάνι και τους ψαράδες στον ντόκο να μαντάρουν τα δίχτυά τους και θα θα καταλάβετε.
  
• Ω όπως Ωδή: στο μαγευτικό κυκλαδίτικο τοπίο – στην ωραία αρχιτεκτονική – στην νοικοκυροσύνη – στην φιλοξενεία – στα μαγικά νερά. Αυτή είναι η Κύθνος.

Πληροφορίες: http://www.kythnos.gr/